Warszawa, 7 października
2019 r.
Informacja
na temat potencjalnych zagro
żeń
związanych
ze stosowaniem elektronicznych
papierosów
Na przestrzeni ostatnich lat pojawiły się nowe
zagrożenia dla zdrowia publicznego, tzw. elektroniczne papierosy (e-papierosy).
Są one postrzegane jako mniej szkodliwe, dlatego młodym ludziom wydają
się szczególnie atrakcyjne. E-papierosy oraz tytoń podgrzewany
pozwalają ukryć nawyk palenia. Tym samym eliminują istotny czynnik
chroniący młodzież przed sięganiem po papierosy, jakim jest strach
przed wykryciem nałogu przez rodziców. Dlatego też w łatwy sposób
otwierają furtkę do palenia papierosów w przyszłości.
Co to są e-papierosy?
E-papieros to inaczej elektroniczny system
dostarczający nikotynę.
E-papierosy to urządzenia elektroniczne, które
podgrzewają ciecz i wytwarzają aerozol lub mieszankę małych cząstek w
powietrzu. Mają wiele kształtów i rozmiarów. Większość z nich ma
baterię, element grzewczy i miejsce na tzw. liquid. Niektóre
e-papierosy wyglądają jak zwykłe papierosy, cygara lub fajki. Inne
przypominają pamięć USB, długopis lub przedmioty codziennego
użytku. Papierosy elektroniczne funkcjonują pod różnymi nazwami:
e-papierosy, e-fajki lub systemy dostarczania nikotyny (ENDS).
W skład e-liquidu wchodzą: glikol propylenowy i/lub
gliceryna, woda lub etanol, nikotyna (od 0 do 20 mg/ml) oraz dodatki
smakowo-zapachowe. Obecnie istnieje ponad 8 000 różnych rodzajów e-liquidu o
owocowych bądź słodkich smakach (m.in.: czekolada, popcorn, guma
balonowa, wanilia), które mają na celu zachęcić młode osoby do
sięgnięcia po e-papierosa. Korzystanie z e-papierosa jest czasem
nazywane "wapowaniem" lub „JUULINGIEM”.
Jak działają e-papierosy?
E-papieros działa na zasadzie podgrzewania płynu (e-liquid)
do temperatury około 200oC, tworząc przy tym aerozol, który jest
wdychany przez użytkownika. Zwykle zawiera on nikotynę, aromaty i inne
substancje chemiczne. Użytkownicy wdychają aerozol z e-papierosów do
płuc. Mogą go również wdychać osoby postronne, gdy użytkownik wydycha
go w powietrze. Warto zwrócić również uwagę na fakt, że urządzenia do
palenia e-papierosów mogą być używane do dostarczania substancji
psychoaktywnych.
Co znajduje się w aerozolu z e-papierosa?
Aerozol z e-papierosów jest szkodliwą "parą wodną".
Aerozol do e-papierosów, który użytkownicy wdychają, może zawierać
szkodliwe substancje, w tym:
acetaldehyd,
formaldehyd,
akrolein
ę,
propanal,
nikotyn
ę,
aceton,
o-metyl-benzaldehyd,
karcinogenne nitrozaminy.
Użycie e-papierosa
powoduje emisję pyłu zawieszonego (PM2.5) oraz najdrobniejszych
cząstek (UFPs), których stężenie wzrasta w powietrzu otaczającym
e-palacza.
Co to jest JUUL?
JUUL to forma e-papierosa – urządzenie do vapingu o
systemie zamkniętym, które nie jest przeznaczone do napełniania.
Inteligentny mechanizm podgrzewający w urządzeniach JUUL wytwarza
aerozol. Został zaprojektowany tak, aby ograniczać spalanie.
Akumulator urządzenia JUUL ładuje się przez stację dokującą USB.
Wszystkie e-papierosy JUUL mają wysoką zawartość
nikotyny. Według producenta pojedyncza kapsułka JUUL zawiera tyle samo
nikotyny, co paczka 20 zwykłych papierosów. Produkt jest dostępny
tylko w wysokich stężeniach nikotyny, co może powodować u niektórych
nastolatków szybki rozwój uzależnienia. JUUL używa płynnych wkładów
nikotynowych zwanych „podami”, które są dostępne w smakach
atrakcyjnych dla młodzieży.
Problem używania e-papierosów
W Polsce papierosy istnieją już od 13 lat, jednak ich
prawdziwa ekspansja na naszym rynku nastąpiła w latach 2008-2009.W tym
okresie powstało najwięcej firm handlującymi tymi produktami, a za tym
nastąpił lawinowy wzrost liczby użytkowników papierosów
elektronicznych. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, iż
właśnie w latach 2008-2012 w krajach Ameryki Płn., UE i Korei Płd. co
najmniej dwukrotnie zwiększyła się liczba osób dorosłych używających
tych produktów.
E-papierosy zyskały największą popularność wśród
młodzieży. Przykładem są Stany Zjednoczone, w których w 2011 roku
e-papierosów używało 1,4% gimnazjalistów i 2,7% uczniów szkół
średnich, a już rok później e-papierosy paliło odpowiednio 4,7% i 10%
uczniów tych szkół. Innym przykładem może być Wielka Brytania. W 2013
roku 7% młodych mieszkańców tego kraju w wieku 11-18 lat
zadeklarowało, iż przynajmniej raz w życiu korzystało z
elektronicznych papierosów. W 2015 roku liczba ta wzrosła do 13%!
Polska negatywnie wyróżnia się na tle innych państw.
Odsetek użytkowników elektronicznych papierosów jest bardzo wysoki,
szczególnie w grupie nastolatków i młodych dorosłych. Coraz więcej
uczniów przychodzi do szkoły z elektronicznymi papierosami. Wielu z
nich pali podczas przerw. Mimo, że szkoły wprowadzają regulaminy o
zakazie używania e-papierosów, nie powoduje to spadku liczby
użytkowników. Badania porównawcze przeprowadzone w 2011 roku i w 2014
roku wśród uczniów w wieku 15-19 lat wskazują, że liczba polskich
nastolatków, którzy próbowali e-papierosa, wzrosła od 2011 roku
sześciokrotnie. Nawet 30% uczniów w wieku od 15 do 19 lat regularnie
pali elektroniczne papierosy, a 60% spróbowało ich co najmniej raz
życiu.
Ponad połowa badanych (54,8%) uważała, że e-papierosy
są dużo bezpieczniejsze niż zwykłe papierosy! Używanie e-papierosów
jest traktowane przez młodzież jako mniej ryzykowne. Ponadto
e-papierosy wyglądają atrakcyjnie, co osłabia negatywne przekonania na
temat ich wpływu na zdrowie. Młodzież nie zdaje sobie sprawy, że
e-papierosy tak samo uzależniają i tak samo negatywnie wpływają na
zdrowie jak papierosy tradycyjne.
Jakie jest ryzyko zdrowotne związane z używaniem
e-papierosów?
Istnieją dowody na to, że młodzi ludzie, którzy używają
e-papierosów, mogą częściej palić papierosy w przyszłości. Istnieją
udokumentowane przypadki zatruć płynem z e-papierosów wśród dzieci
oraz osób dorosłych.
Układ narządów |
Skutki zdrowotne wynikające z użycia
e-papierosa |
Układ oddechowy |
- podrażnienie górnych i dolnych dróg oddechowych (Vardavas
et al., 2012),
- zapalenie oskrzeli, kaszel, zmiany rozedmowe w płucach (Scheffler
et al., 2015; Grana et al., 2014). |
Układ immunologiczny |
- indukcja stanu zapalnego w drogach oddechowych (Scott
et al., 2018),
- zmniejszenie wydajności układu odpornościowego (Sussan et al.,
2015),
- zwiększone ryzyko wystąpienia zapalenia płuc (Miyashita et al.,
2018). |
Ośrodkowy
układ nerwowy |
- zmiany behawioralne (Grana et al., 2014),
- upośledzenie pamięci (modele zwierzęce) (Farsalinos et al.,
2014),
- skurcze mięśni i drżenie mięśni (Farsalinos et al., 2014). |
Pozostałe układy |
- podrażnienie oczu (Grana et al., 2014),
- kontaktowe zapalenie skóry i oparzenia (Hess et al., 2017),
- nudności i wymioty (Hess et al., 2017),
- podrażnienie błony śluzowej gardła i jamy ustnej (Jensen et al.,
2015). |
Co więcej, badania naukowe opublikowane w 2019 r. (Caporale
et al., 2019) pokazują, że nawet beznikotynowe e-papierosy mogą być
szkodliwe dla zdrowia, uszkadzając śródbłonek naczyń krwionośnych.
Najnowsze doniesienia medialne (z 23 sierpnia 2019 r.)
donoszą o pierwszej śmierci dorosłego pacjenta związanej z ciężką
chorobą układu oddechowego. Zgon jest wiązany z użyciem e-papierosów.
Amerykańskie szpitale głośno mówią o coraz większej liczbie bardzo
młodych osób palących e-papierosy, które trafiają do szpitali z
problemami oddechowymi. Jedynym czynnikiem wspólnym w tych przypadkach
jest używanie e-liquidów.
Co zrobić, aby uchronić dzieci przed używaniem
e-papierosów?
ład.
Jeśli palisz, nigdy nie jest za późno na rzucenie palenia.
Porozmawiaj ze swoim dzieckiem lub nastolatkiem o
tym, dlaczego e-papierosy s
ą
dla nich szkodliwe. Nigdy nie jest za późno na pierwszy krok.
Poinformuj dziecko, jaki jest twój stosunek do
wszystkich wyrobów tytoniowych. Wyra
ź
zdecydowany sprzeciw dla stosowania takich produktów. Uzasadniaj,
dlaczego nie są one bezpieczne.
Porozmawiaj z nauczycielami na temat egzekwowania
zakazu palenia tytoniu na terenie szko
ły
oraz szkolnego programu zapobiegania paleniu tytoniu.